چگونه می شود “هیچ” را بر روی صحنه تاتر اجرا کرد؟

جارستان:  چگونه می شود “هیچ” را بر روی صحنه تاتر اجرا کرد؟

افشین جعفری خواه*

چگونه می شود با دستان خالی نمایشی را روی صحنه اجرا کرد که تماشاگر برای آن بلیت هم بخرد؟! چگونه می شود جوانان را در مسیر جامعه سازی قرار داد؟! سوال های زیادی مطرح است و می شود پرسید اما از چه کسی؟از کی بپرسیم که چرا باید برای تمرین تاتر ارقام میلیونی برای اجاره تمرین داد؟ این یک قانون و یا یک استاندارد است که همیشه چندین سالن و یا اتاق تمرین باید در کنار سالن های اجرا وجود داشته باشد تا گروه های هنری بتوانند تمرین کنند و تنها در چند روز مانده به اجرا بتوانند طراحی صحنه و تمرین های نهایی را انجام بدهند.اگر در طراحی سالن ها اتاق های تمرین در نظر گرفته نشده و یا اتاق ها تغییر کاربری داده و اداری و کارمندی شدند این نباید اسباب دردسر برای گروه های نمایشی جوان باشد , آنها همین قدرکه دارند برای تاتر تلاش می کنند کافیست.معمولا بعد از تمرین و آماده شدن درصدی از فروش بلیت متعلق به سالن می شود , اما برای تمرین کدام گروه جوان می تواند هزینه های میلیونی بدهد و حتی مطمئن از اجرا و فروش بلیت نباشد.تجربه بیش از یک دهه مدیریتی من در این حوزه نشان داده که باید گروه های جوان را حمایت کرد تا بتوانند ضمن کسب تجربه درآمد ناچیزی هم داشته باشند. یادم می آید در دانشگاه هنر گروه های موسیقی سراغ من می آمدند و درخواست اجراهایی داشتند که برایشان درآمدی داشته باشد و چون تمامی سانس های اجرا در اختیار گروه های حرفه ای و قراردادهای از پیش تنطیم شده و برنامه سالانه بود به یک راه حل بینابینی رسیدیم که دانشجویان بین ساعت ۱۲ تا ۲ بعد از ظهر اجرا داشته باشند با فروش بلیت های بسیار ناچیز که در اختیار خودشان قرار می گرفت .با این کار هر روز دانشجویان کنسرت می دیدند آن هم در ساعتهایی که به کلاس ها هیچ لطمه ای نمی خورد.کار فرهنگی و هنری بسیار ظریف است و مدیریت هنری و فرهنگی بسیار سخت تر از انواع دیگر, و نمی شود با بخشنامه و آیین نامه و از بالا به پایین کارها را پیش برد.

اگر جوانان مکان تمرین نداشته باشند و به خانه ها و زیر زمین ها پناه بیاورند آیا رسالت فرهنگی مسئولین به غایت به انجام می رسد؟! آیا بهتر نیست به جای دافعه برای جوانان جاذبه ایجاد شود تا بتوانند در چهارچوب های تعریف شده کار فرهنگی و هنری بکنند و موثر باشند؟! سالن مرکزی رشت که در واقع یک مجموعه ای است که در استان نمونه ای ندارد نباید به تنهایی توسط اداره کل ارشاد گیلان و یا اداره ارشاد رشت مدیریت و برنامه ریزی شود.

پیشنهاد دارم که به صورت هیات امنایی و متشکل از چندین شخص و یا شخصیت فرهنگی که رشت کم هم ندارد اداره شود و این هیات بتواند با نگاه مسئولانه فرهنگی ضمن ارایه خدمات به جوانان به صورت کاملا آبرومندانه درآمد برای دولت کسب کند.هستند بازنشستگانی که بر اثر نیروی دافعه به جای کار فرهنگی یا در خانه با افسردگی دست و پنجه نرم می کنند و یا در پارک ها با دوستان وقت سپری می کنند , در حالی که خیلی مشتاق هستند بتوانند حضور مستقیم و مستمر داشته باشند و این چرخ را به حرکت بیاورند.

تجربه ثابت کرده که نمی شود هیچ را بر روی صحنه آورد و با هیچ هم نمی شود نمی شود درآمد زایی کرد.مشکل امروز ما نبود منابع هرچند اندک نیست مشکل نبود مدیریت و فکر و اتاق فکری است که به جای به فکر جوانان و فردا بودن مدام به فکر این هستند که چگونه می شود از نردبان جاه طلبی بالا رفت. آیا شورای شهر رشت نمی تواند در این حوزه تشریک مساعی کند؟ آیا فرهنگ دوستان شناخته شده و خوش سابقه نمی توانند ؟ جا دارد یادی کنم از مرحوم استاد حبیب پورسیفی که وقتی مواجه می شد با کمبود امکانات کلاس های مدارس را برای گروه ها می گرفت تا انجمن نمایش فعال بماند و استنباطش این بود که بعد از اتمام ساعت مدارس این مکان ها خالی باقی می مانند و ایشان چقدر تلاش می کرد و چقدر موثر بود.اگر نبود چنین طرح هایی و دلسوزی هایی بسیاری از اشخاص شناخته شده تاتر در رشت , ایران و حتی خارج از ایران امروز نبودند.

باز هم به صراحت می گویم و انتظار دارم که گوش شنوایی باشد با روش مدیریت هیات امنایی می توان هم سالن مرکزی رشت را مدام فعال نگاه داشت در تمامی زمینه های هنری تاتر, موسیقی, هنرهای تجسمی و……و این فقط همت می خواهد و فکر نو و البته جرات و جسارت که باور دارم در رشت کم نیستند اشخاص دلسوز و کاربلد که بتوانند کار مفید و موثری انجام دهند به شرط آن که برخی از مسئولین دیدگاه کلیشه ای وتکراری را کنار بگذارند. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم, چه خوشمان بیاید و چه نیاید آینده تعلق به جوانان دارد پس کاری نکنیم که سکان را از دست ما بگیرند خودمان همراه با انتقال تجربه و خوش فکری در اختیارشان قرار دهیم.

* نویسنده و فعال هنری